بررسی چگونگی شکل گیری نهضت قرامطه در نواحی کرانه ای و پس کرانه ای خلیج فارس و پیامدهای مترتب بر آن.

قرامطه به یکی از گروه های هم مسلک اسماعیلیان نخستین و بنا بر پاره ای از گزارش به یکی از شعبه های اسماعیلیه اطلاق می شود. پایه گذار جنبش قرامطه، حمدان قرمط حرکت خود را از ابتدا از کوفه و مناطق همجوار آن آغاز کرد. سپس جنبش خود را به کرانه های خلیج فارس کشانید. قرمطیان بحرین از قدرتمندترین نهضت ها به شمار می روند که در قرن سوم و چهارم هجری نقش مهمی در منطقه داشتند آن ها احسا و مناطق هجر را در دست گرفتند و مشکلات بسیاری برای عباسیان در منطقه ایجاد کردند. انتخاب بحرین و خلیج فارس برای قرمطیان جدا از این موقعیت سیاسی که دور از بغداد و دسترس خلفای عباسی بود امتیاز خاص اقتصادی و بازرگانی بسیاری نیز برای آنان به ارمغان آورد اما آن ها را از موقعیت منطقه نتوانستند استفاده کنند و باعث آشفتگی سیاسی در منطقه شدند. چگونگی شکل گیری نهضت قرامطه در نواحی کرانه ای و پس کرانه ای خلیج فارس و جغرافیای سیاسی استقرار قرامطه در نواحی خلیج فارس و حاکمیت قرامطه، حمله به مکه از موضوعات مهمی است که در این تحقیق به آن پرداخته می شود.